Płyty OSB (Oriented Strand Board) są popularnym materiałem budowlanym, stosowanym głównie jako poszycie ścian, dachów i podłóg. Jednym z kluczowych aspektów, które należy wziąć pod uwagę przy ich zastosowaniu, jest ich zdolność do przepuszczania pary wodnej.
Właściwości paroprzepuszczalne materiałów budowlanych mają istotny wpływ na komfort użytkowania budynków, a także na ich trwałość. W niniejszym artykule przeanalizujemy, czy płyty OSB są paroprzepuszczalne, porównamy je z membranami paroizolacyjnymi oraz przedstawimy obliczenia i źródła naukowe, które pomogą zrozumieć te zagadnienia.
1. Właściwości paroprzepuszczalne płyt OSB
Płyty OSB są wykonane z warstw wiórów drzewnych, które są sklejone żywicami syntetycznymi. Struktura ta wpływa na ich właściwości mechaniczne, ale także na zdolność do przepuszczania pary wodnej. Współczynnik paroprzepuszczalności (μ) jest miarą, która określa, jak łatwo para wodna może przenikać przez materiał. Im niższy współczynnik μ, tym materiał jest bardziej paroprzepuszczalny.
Dla płyt OSB współczynnik μ wynosi zazwyczaj od 30 do 50. Oznacza to, że płyty OSB są stosunkowo mało paroprzepuszczalne w porównaniu do innych materiałów budowlanych, takich jak wełna mineralna (μ ≈ 1) czy płyty gipsowo-kartonowe (μ ≈ 10). W praktyce oznacza to, że płyty OSB mogą stanowić pewną barierę dla pary wodnej, ale nie są całkowicie nieprzepuszczalne.
2. Porównanie z membranami paroizolacyjnymi
Membrany paroizolacyjne są specjalnie zaprojektowane, aby zapobiegać przenikaniu pary wodnej do konstrukcji budynku. Współczynnik μ dla membran paroizolacyjnych wynosi zazwyczaj od 5000 do 10000, co oznacza, że są one znacznie bardziej skuteczne w blokowaniu pary wodnej niż płyty OSB.
W praktyce oznacza to, że jeśli celem jest całkowite zatrzymanie pary wodnej, to membrana paroizolacyjna będzie znacznie lepszym wyborem niż płyta OSB. Jednakże, w niektórych przypadkach, np. w konstrukcjach dachowych, płyty OSB mogą być stosowane jako warstwa wspomagająca, która częściowo ogranicza przenikanie pary wodnej, ale nie zastępuje pełnowartościowej membrany paroizolacyjnej.
3. Obliczenia i analiza
Aby lepiej zrozumieć różnice w paroprzepuszczalności, możemy przeprowadzić proste obliczenia. Załóżmy, że mamy warstwę płyt OSB o grubości 12 mm i współczynniku μ = 40. Opór dyfuzyjny (Sd) można obliczyć ze wzoru:
Sd=μ⋅d
gdzie:
μ – współczynnik paroprzepuszczalności,
d – grubość materiału w metrach.
Dla płyt OSB:
Sd=40⋅0,012 m=0,48 m
Dla membrany paroizolacyjnej o współczynniku μ = 10000 i grubości 0,2 mm:
Sd=10000⋅0,0002 m=2 m
Wynika z tego, że membrana paroizolacyjna ma znacznie większy opór dyfuzyjny niż płyta OSB, co potwierdza jej lepsze właściwości jako bariery dla pary wodnej.
4. Praktyczne zastosowanie
W praktyce budowlanej płyty OSB są często stosowane jako warstwa nośna zewnętrzna, a nie jako wewnętrzna bariera paroizolacyjna. W przypadku ścian zewnętrznych lub dachów, płyty OSB mogą być uzupełnione membranami paroizolacyjnymi, które zapewniają lepszą ochronę przed wilgocią. W przypadku podłóg, płyty OSB mogą być stosowane jako warstwa wykończeniowa, ale wówczas należy zadbać o odpowiednią wentylację, aby uniknąć kondensacji pary wodnej.
Płyta OSB powinna być montowana od strony wewnętrznej konstrukcji ściany, czyli po stronie pomieszczenia lub na zewnętrznej stronie poszycia.
- Ochrona przed wilgocią: Płyta OSB jest materiałem drewnopochodnym i jest podatna na działanie wilgoci. Montaż od strony wewnętrznej chroni ją przed wilgocią ze strony elewacji, która może przenikać przez ściany.
- Wentylacja: Montaż OSB od strony wewnętrznej pozwala na swobodną wentylację przestrzeni pomiędzy płytą a izolacją. Wentylacja zapobiega gromadzeniu się wilgoci i rozwojowi pleśni.
- Estetyka: Płyta OSB może być wykończona różnymi materiałami, np. tynkiem lub tapetą. Montaż od strony wewnętrznej pozwala na łatwe wykończenie ściany.
- Ściany szkieletowe (drewniane): Płyta OSB w tym przypadku jest montowana z wewnętrznej strony szkieletu (od strony pomieszczenia), ponieważ pełni rolę stabilizującą i umożliwia mocowanie wykończenia wewnętrznego.
- W przypadku ściany szkieletowej z izolacją termiczną, płyta OSB pełni rolę stabilizującą konstrukcję oraz służy jako element, na którym mocowane są inne materiały wykończeniowe. Powinna być zamontowana na wewnętrznej stronie szkieletu, pomiędzy warstwą izolacyjną a wykończeniem (np. gładzią, tapetą, płytami kartonowo-gipsowymi). Zewnętrzna część ściany będzie zawierała warstwę wiatroizolacyjną, a także izolację termiczną i, w razie potrzeby, elewację.
5. Źródła naukowe
Künzel, H. M. (1995). Simultaneous Heat and Moisture Transport in Building Components. One- and two-dimensional calculation using simple parameters. IRB Verlag.
Hens, H. (2007). Building Physics – Heat, Air and Moisture: Fundamentals and Engineering Methods with Examples and Exercises. Ernst & Sohn.
ASHRAE Handbook – Fundamentals (2017). American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers.
EN 12524:2000. Building materials and products – Hygrothermal properties – Tabulated design values.
Płyty OSB są materiałem o ograniczonej paroprzepuszczalności, co oznacza, że mogą stanowić pewną barierę dla pary wodnej, ale nie są tak skuteczne jak specjalistyczne membrany paroizolacyjne.
W praktyce budowlanej płyty OSB są często stosowane jako warstwa nośna, a nie jako główna bariera paroizolacyjna. W przypadku konieczności skutecznego zatrzymania pary wodnej, należy stosować membrany paroizolacyjne, które charakteryzują się znacznie wyższym oporem dyfuzyjnym.
Wybór odpowiedniego materiału zależy od konkretnych wymagań projektowych i warunków eksploatacyjnych budynku. W każdym przypadku warto przeprowadzić szczegółową analizę wilgotnościową, aby zapewnić optymalne warunki użytkowania i trwałość konstrukcji.
Kontakt | Wycena do twojej realizacji?
Newsletter
Chcesz śledzić trendy i nowinki budownictwa drewnianego? Zapisz się do newslettera i Buduj z Nami!
Zapisując się na newsletter, potwierdzam że zapoznałem się polityką prywatności oraz regulaminem newslettera oraz wyrażam chęć uczestniczenia w powiadomieniach newslettera poprzez podanie swojego adresu e-mail do korespondencji.
