Podwalina (łata podwalinowa) to poziomy, najniższy element konstrukcyjny bezpośrednio spoczywający na fundamencie (ławie, płycie fundamentowej). Jej głównym zadaniem jest przejęcie obciążeń z całej konstrukcji ścian i równomierne rozłożenie ich na fundament. Ze względu na swoje położenie, podwalina jest najbardziej narażonym na wilgoć i degradację biologiczną elementem drewnianego budynku. Jej poprawne zabezpieczenie decyduje o trwałości, stateczności i zdrowiu całej konstrukcji. Błędy na tym etapie są trudne i kosztowne do naprawy.
Dlaczego zabezpieczenie podwalin jest tak istotne?
Podwalina narażona jest na działanie kilku destrukcyjnych czynników:
Kapilarne podciąganie wilgoci z fundamentu: Beton, choć wydaje się suchy, może magazynować i transportować wilgoć z gruntu.
Bezpośredni kontakt z wodą opadową i rozbryzgową.
Kondensacja pary wodnej (skraplanie się wody na chłodniejszej powierzchni betonu).
Atak biologiczny: grzyby pleśniowe i grzyby domowe (np. grzyb podstawczak), owady (spuszczel, kołatek), które rozwijają się w wilgotnym drewnie.
Efektem działania tych czynników jest gnicie drewna, utrata wytrzymałości mechanicznej i w konsekwencji osłabienie całej konstrukcji, prowadzące do nierównomiernego osiadania budynku.
Metoda 1: Izolacja pozioma (separacja) – absolutna podstawa
Zanim zastosuje się jakiekolwiek chemiczne środki ochrony, konieczne jest wykonanie poprawnej izolacji poziomej. Jej celem jest stworzenie fizycznej bariery pomiędzy wilgotnym fundamentem a drewnianą podwaliną. Standardem są:
Papa izolacyjna (minimum 2 warstwy): skuteczna, ekonomiczna i powszechnie stosowana. Wymaga staranności przy łączeniu pasów.
Folia PVC lub PP: oferuje ciągłość izolacji, jest odporna na starzenie.
Sztywne płyty izolacyjne z XPS (polistyren ekstrudowany): dodatkowo poprawiają termoizolację w miejscu potencjalnego mostka termicznego.
Bez poprawnej izolacji poziomej, nawet najlepszy impregnat nie zapewni długotrwałej ochrony.
Metoda 2: Chemiczna impregnacja ciśnieniowa i powierzchniowa
Drewno na podwaliny powinno być zaimpregnowane ciśnieniowo w autoklawie. Metoda ta zapewnia głęboką (nawet do kilku cm) i trwałą penetrację środka ochronnego we wszystkie warstwy drewna, w tym najbardziej narażone bielaste. Jest to ochrona podstawowa.
Impregnacja powierzchniowa (np. przez malowanie) jest zabiegiem uzupełniającym, który warto wykonać dla wzmocnienia ochrony, szczególnie na wszystkich cięciach, nacięciach i otworach wykonanych na budowie, które naruszyły warstwę impregnatu ciśnieniowego.
3 najlepsze preparaty do zabezpieczenia podwalin (na rynku polskim)
Poniższe produkty należą do grupy środków gruntujących do drewna (impregnatów solnych) i są przeznaczone do profesjonalnego, zabezpieczającego gruntowania elementów konstrukcyjnych.
1. VIDARON Impregnat Ochronny Do Drewna Gruntujący
Zalety:
Kompleksowe działanie: Zabezpiecza jednocześnie przed grzybami, owadami, sinizną i glonami.
Głęboka penetracja: Zawartość rozpuszczalnika organicznego zapewnia doskonałe wnikanie w strukturę drewna.
Bezbarwność: Pozwala na kontrolę pokrycia i nie maskuje struktury drewna, co jest istotne przy weryfikacji jakości wykonania.
Podkład pod powłoki malarskie: Stanowi doskonałą bazę pod latery i lakiery.
2. Dulux ABC Impregnat Ochronny Do Drewna
Zalety:
Sprawdzona marka i dostępność: Jeden z najbardziej rozpoznawalnych produktów na polskim rynku.
Skuteczna ochrona biologiczna: Zawiera skuteczne biocydy zwalczające owady i grzyby.
Uniwersalność: Nadaje się zarówno do elementów konstrukcyjnych wewnątrz, jak i na zewnątrz (z zastrzeżeniem, że nie jest narażony na bezpośredni kontakt z ziemią i wodą – stąd konieczność izolacji).
Alkoholowa rozpuszczalnikowa baza zapewnia dobrą penetrację.
3. Sikkens Cetol IMPREGNATOR 430
Zalety:
Produkt systemowy renomowanej marki: Sikkens specjalizuje się w wysokiej klasy produktach do ochrony drewna.
Zaawansowana formuła: Zawiera żywice alkidowe, które wiążą cząsteczki biocydów w drewnie, zapewniając długotrwałą i odporną na wymywanie ochronę.
Wskaźnik krycia: Posiada żółtawy kolor, który ułatwia kontrolę równomierności nanoszenia warstwy.
Ochrona przed sinizną i grzybami: Szczególnie skuteczny w zapobieganiu rozwojowi mikroorganizmów.
Uwaga: Wszystkie wymienione preparaty należy stosować zgodnie z instrukcją producenta, zwracając szczególną uwagę na warunki atmosferyczne w trakcie aplikacji i wymagany czas schnięcia.
Metoda 3: Opalanie podwalin – tradycyjna i skuteczna technika
Opalanie (osmolenie) podwalin to tradycyjna, fizyczna metoda zabezpieczania drewna, polegająca na opalaniu powierzchniowej warstwy drewna (na głębokość ok. 5-10 mm) za pomocą palnika gazowego.
Zalety opalania podwalin:
Zamykanie porów drewna: Wysoka temperatura „zasklepia” naturalne kanaliki i pory w drewnie, znacząco utrudniając wnikanie wilgoci na zasadzie działania kapilarnego.
Dezynfekcja termiczna: Proces opalania niszczy wszystkie zarodniki grzybów, pleśni i jaja owadów znajdujące się w wierzchniej warstwie drewna, eliminując biologiczne zagrożenie „w zarodku”.
Tworzenie warstwy węgla drzewnego: Zwęglona, powierzchniowa warstwa (należy ją zmyć szczotką drucianą przed ułożeniem) jest chemicznie obojętna i stanowi naturalną barierę dla mikroorganizmów, które nie mogą się na niej rozwijać.
Ekonomiczność i ekologia: Metoda jest tania, nie wymaga użycia chemikaliów i jest w pełni ekologiczna.
Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest łączenie metod:
Przygotowanie drewna: Drewno impregnowane ciśnieniowo.
Wzmocnienie ochrony: Opalenie powierzchni podwaliny przeznaczonej do kontaktu z izolacją.
Zabezpieczenie uzupełniające: Pomalowanie wszystkich powierzchni, a szczególnie newralgicznych cięć, wybranym impregnatem gruntującym.
Izolacja: Ułożenie starannej izolacji poziomej z papy lub folii.
